close

Augustów

Augustów - Bazylika (fot. Przykuta)

Miasto jest położone na Równinie Augustowskiej nad rzeką Nettą, pomiędzy jeziorami Necko, Białym i Sajno. Augustów od wschodu, południa i północy otoczony jest Puszczą Augustowską, leżącą w znacznej części (ponad 114 tys. ha) na terenie Zielonych Płuc Polski.

Augustów to najważniejszy ośrodek turystyczny i wypoczynkowy na obszarze Puszczy Augustowskiej (ze stanicą wodną); znane uzdrowisko klimatyczne. Walory turystyczne są związane głównie z położonymi w pobliżu jeziorami. Są tu liczne wypożyczalnie sprzętu wodnego, plaże, atrakcje turystyczne (m.in. tor do jazdy na nartach wodnych o długości 740 m, statki wycieczkowe itp.). Kanał Augustowski służy do sezonowej obsługi ruchu turystycznego. W trakcie VII apostolskiej pielgrzymki do Polski papież Jan Paweł II „Dzień odpoczynku” (środę 9 czerwca 1999 roku) spędził między innymi na pływaniu statkiem po jeziorach i Kanale Augustowskim. Co roku oferta turystyczna powiększa się. W sezonie letnim odbywa się tutaj wiele koncertów i imprez plenerowych. Corocznie pod koniec lipca w Augustowie odbywają się Mistrzostwa Polski w 'Pływaniu na Byle Czym’.

Najważniejsze wydarzenia w historii Augustowa
Do końca XIII wieku tereny dzisiejszego Augustowa należały do ziem zamieszkiwanych przez plemię Jaćwignów, pokonanych ostatecznie w 1283 roku przez zakon krzyżacki. Po upadku Jaćwieży ziemie te wyludniły się i nie były zasiedlane do roku 1422, kiedy to pokój melneński ustalił przebieg granic na tym terenie i zaczęła się ponowna kolonizacja. Pod koniec XIV wieku nad rzeką Nettą istniał niewielki zamek krzyżacki Metenburg, doszczętnie zniszczony przez wielkiego księcia Witolda w 1392 roku, jednak nie jest pewne, czy był zlokalizowany w obrębie współczesnego miasta.

Według legendy Augustów zawdzięcza swoje powstanie pierwszej schadzce Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny, dla upamiętnienia której król założył w jej miejscu miasto. W istocie pierwsza pisana wzmianka o osadzie nad Nettą pochodzi z 1496 roku i dotyczy komory pobierającej cło u przeprawy rzecznej. W 1526 roku powstała tu karczma wystawiona przez Jana Radziwiłła na skrzyżowaniu szlaków handlowych z Litwy i Białorusi do Prus, Warszawy i Krakowa.

Do wytyczania osady na północnym brzegu Netty skierowano w 1550 roku starostę knyszyńskiego Piotra Chwalczewskiego oraz architekta i inżyniera Joba Preytfusa. Augustów prawa miejskie magdeburskie otrzymał dopiero 17 maja 1557 roku[3] od króla Zygmunta Augusta[4]. Do roku 1569 Augustów należał terytorialne do Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1570 roku powstało starostwo augustowskie jako „separatum” ze starostwa knyszyńskiego. Po kilku latach prężnego rozwoju nastąpiła seria działań wojennych, doprowadzająca miasto do ruiny. Podczas potopu szwedzkiego miasto spalili zbuntowani Tatarzy z wojsk Jana Kazimierza, którzy byli niezadowoleni z podziału łupów z bitwy pod Prostkami (1656). W czasie trzeciej wojny północnej (1700-1721) w Augustowie stacjonowały w różnym czasie wojska polskie, szwedzkie, rosyjskie, saskie i brandenburskie. Wojska, oprócz zniszczeń, przyniosły zarazę (1710), która zdziesiątkowała miejscową ludność.

W 1795 roku miasto zajęli Prusacy, a w latach 1807 i 1812 wojska napoleońskie. Lekką poprawę rozwoju przyniósł XIX wiek. Po Kongresie wiedeńskim w roku 1815 Augustów znalazł się w granicach Królestwa Polskiego (Kongresowego). Został stolicą nowo utworzonego województwa augustowskiego, a od 1837 roku guberni augustowskiej. Urzędy tymczasowo umieszczono w Suwałkach z braku odpowiednich budynków. Projekty rozbudowy Augustowa w stylu klasycystycznym opracował Henryk Marconi. W roku 1825 pod kierunkiem Ignacego Prądzyńskiego rozpoczęto budowę Kanału Augustowskiego.

Rozwój Augustowa został przerwany przez wybuch powstania listopadowego. W okolicach Augustowa toczyły się walki, zaś miasto przechodziło z rąk do rąk. Po powstaniu nie zrealizowano planów rozbudowy miasta. Kanał Augustowski ukończono w 1839 roku, jednak nie zyskał on planowanego znaczenia gospodarczego. Również w czasie powstania styczniowego w okolicach Augustowa toczyły się walki, podczas których szczególnie zasłynął oddział pod dowództwem Józefa „Wawra” Ramotowskiego. W roku 1899, w związku z budową koszar carskich, Augustów uzyskał połączenia kolejowe. W XIX wieku w regionie kwitł przemyt, spowodowany bliskim położeniem miasta z granicą Prus i Rosji.

Zniszczenia przyniosła miastu I i II wojny światowej. W lipcu 1945 roku Armia Czerwona, NKWD, Smiersz wspólnie z UB przeprowadziły tzw. obławę augustowską w celu wyłapania żołnierzy podziemia niepodległościowego. Sowieci utworzyli w okolicy sieć obozów filtracyjnych, gdzie przetrzymywali Polaków pod gołym niebem, skrępowanych drutem kolczastym w dołach zalanych wodą. Od połowy lat dwudziestych XX wieku Augustów stał się popularnym letniskiem. Od 1993 roku miasto posiada status uzdrowiska (bogate złoża borowiny, w okolicy źródła wody mineralne).

Zabytki
Najważniejszym zabytkiem Augustowa jest Kanał Augustowski łączący rzeki; Wisłę i Niemen. Najstarszym zachowanym budynkiem jest kamienica zwana „Starym Peweksem” z lat (1800-1801) usytuowana przy rynku – w grudniu 1812 roku nocował w niej Napoleon Bonaparte. Najstarszym budynkiem ( w tej chwili nieodbudowanym po pożarze) w mieście jest młyn – dawny skład celny”folusz” przy kanale Bystrym. Kompleks Stara Poczta. Zrekonstruowany dworek gen.Ignacego Prądzyńskiego z 1829 roku. Cmentarz parafialny, gdzie znajdują się nagrobki najstarszy z 1839 roku (odlewy żeliwne z Huty Sztabińskiej), pomniki kamienne z XIX wieku oraz kapliczka zrębowa. Przeniesiony nad jezioro Necko cmentarz żydowski – obok cmentarza parafialnego. Zabytkowy kościół eklektyczny (bazylika mniejsza) zbudowany w latach 1906-11 w centrum miasta. W odległej o 9 kilometrów Studzienicznej znajduję się zabytkowy zespół sakralny. Budynek Oficerskiego Yacht Clubu z 1935 roku. Hotel 'Hetman’ zaprojektowany jako Dom Turysty (Wycieczkowy) na Białej Górze nad jeziorem Necko w 1939 roku przez Macieja Nowickiego współtwórcę gmach ONZ w Nowym Jorku


Booking.com
18 czerwca 20102933Views
Suwalszczyzna mapa - Autor: Wulfstan (Wikipedia)

Suwalszczyzna

Śluza Paniewo na Kanale Augustowskim (fot Merlin - Wikipedia)

Kanał Augustowski – arcydzieło inżynierii i natury