Kolory, kwiaty, muzyka, taniec, jedzenie i tequila – tak obchodzą Dzień Zmarłych Meksykanie!
Kolory, kwiaty, muzyka, taniec, jedzenie i tequila – tak obchodzą Dzień Zmarłych Meksykanie!
Najlepiej zobaczyć to w Janitzio – wyspie na jeziorze Pátzcuaro (południowo-zachodni Meksyk, nad Oceanem Spokojnym), bądź też w Mixquic lub Xochimilco – dwóch satelitach Dystryktu Federalnego miasta Meksyk (Mexico City).
Nie ma chyba bardziej niezwykłego sposobu świętowania Zaduszek niż ten, jaki ma miejsce w Meksyku oraz w tej część Stanów Zjednoczonych, gdzie mieszkają meksykańscy emigranci. Mimo iż temat jest temat jest raczej smutny, obchody mają przebieg jak najbardziej wesoły. Główną ideą Día de Muertos (czyli dosłownie „Dnia Umarłych”) jest nie opłakiwanie swych bliskich zmarłych, lecz współweselenie się z nimi.
Już kilka dni przedtem, we wszystkich meksykańskich domach przygotowuje się słynne calaveras de dulce – cukrowe czaszki, które dekoruje się kolorowymi lukrami (na czole wypisując imię zmarłego) i doprawia tequilą oraz pan de muerto – słodki chleb wypiekany w rozmaitych formach i kształtach (czaszki, ludzkie postacie, zwierzęta), ozdabiany bakaliami, lukrem oraz przed włożeniem do piekarnika żółtkiem, aby ładnie błyszczał. Zbiera się też całe naręcza kwiatów, łącząc je barwnymi wstążkami w wiązanki i girlandy, które następnie składa się na grobach. Najważniejsze z nich są pomarańczowe aksamitki wzniesione (cempaxóchitl), które według miejscowych wierzeń przyciągają dusze umarłych. W te dni, niemal we wszystkich meksykańskich gazetach i czasopismach publikuje się calaveritas (dosłownie czaszeczki), czyli krótkie, rymowane wierszyki, w których śmierć (nazywana Catriną) szydzi z nadal żyjących osób ze świata polityki, show-businessu czy mediów.
Dzień Zmarłych trwa w Meksyku 2 doby. Wierzy się, że dusze dzieci przybywają 1 listopada, natomiast dorosłych – 2. Meksykanie całymi rodzinami podążają wówczas na cmentarze i tam pięknie dekorują groby swych bliskich wstążkami, girlandami, wiązankami, kwiatami oraz świeczkami z wosku (veladoras). To wszystko jest nam jednak dobrze znane. Ciekawostką jest natomiast ucztowanie na nagrobkach – rzecz jasna razem z duszami umarłych, zwabionymi tu intensywną barwą aksamitek. Oprócz wykwintnych potraw serwuje się także pulque (coś w rodzaju wina z agawy – jest to trunek o wiele słabszy niż tequila czy mezcal), tequilę, mezcal (wódka z agawy, do której przyrządzenia, w odróżnienia od tequili, używa się całego rdzenia rośliny) oraz pyszną, doprawioną chili czekoladę, a także cygara. Jeżeli grób bliskiego znajduje się zbyt daleko albo z jakichś innych powodów nie można go wtenczas odwiedzić, Meksykanie konstruują na tę okazję specjalny ołtarzyk domowy. Stawiają na nim fotografie swych bliskich zmarłych, a potem wszystko przebiega już dokładnie tak jak na cmentarzu.
Cała tradycja meksykańskich Zaduszek sięga 1 tys. lat p.n.e. Pierwszymi, w tak radosny sposób obchodzącymi to święto, byli Majowie; po nich pałeczkę przejęli Aztekowie. Im to zawdzięczamy tak wielką popularność motywu czaszki. Zwłaszcza wojowniczy Aztekowie konserwowali czaszki zabitych przez nich wrogów, trzymając je potem jako trofea i wykorzystując w swoich rytuałach. Celebracje na cześć bogini Mictecacíhuatl, znanej jako „Pani Śmierci” (współcześnie potocznie mówi się na nią Catrina) trwały cały miesiąc. Autochtoni zamieszkujący Amerykę prekolumbijską wierzyli, że Mictlán – mityczna Kraina Śmierci, do której wstępował każdy po zakończeniu swego żywota – istnieje w opozycji do świata doczesnego. Były one nierozerwalne, jak dwie strony medalu, stąd właśnie wielki szacunek, jaki żywili dla Mictecacíhuatl.
Po przybyciu Hiszpanów, którzy na Starym Kontynencie obchodzili Día de Todos los Santos (Dzień Wszystkich Świętych), doszło do synkretyzmu kulturalnego – tradycje obu nacji wymieszały się i połączyły w jedno kolorowe Día de Muertos.
