Przez stulecia przez Białoruś przetaczały się armie Rosji, Polski, Litwy i (podczas II wojny światowej) Niemiec.
Przez siedemdziesiąt lat Białoruś była republiką w składzie Związku Radzieckiego, a w sierpniu 1991 roku uzyskała niepodległość, zachowując ścisłe więzi polityczne i ekonomiczne z Rosja.
25 grudnia 1998 roku prezydent Białorusi, Aleksander Łukaszenko, i Rosji, Borys Jelcyn, podpisali porozumienie mające doprowadzić do jeszcze ściślejszego politycznego, ekonomicznego i społecznego zintegrowania tych krajów, przy zachowaniu suwerenności.
Informacje ogólne
Białoruś (Белару́сь, Republika Białorusi – Рэспу́бліка Белару́сь) – państwo w Europie wschodniej powstałe po rozpadzie Związku Radzieckiego.
Powierzchnia kraju jest nizinna z rzeźbą polodowcową. Znaczna część Białorusi położona jest w zachodniej części Niziny Wschodnioeuropejskiej, 70% powierzchni poniżej 200 m n.p.m. Na północy wyżyny morenowe (Wyżyna Białoruska) przechodząca w Pojezierze Wileńskiej. Na południu, ok. 20% powierzchni kraju zajmują rozległe tereny bagienne i torfowiska (Polesie).
Ubezpieczenia
Od 1 listopada 2005 r. obywateli Polski wjeżdżających na terytorium Białorusi obowiązuje ubezpieczenie medyczne. Kierowcy powinni wykupić w Polsce międzynarodową zieloną kartę.
Bezpieczeństwo
Zagrożenie przestępczością jest porównywalne z sytuacją w Polsce. Nie zdarzają się w zasadzie napady na kierowców na drogach, dochodzi natomiast do kradzieży pojazdów i włamań do samochodów, szczególnie w mało uczęszczanych miejscach, oraz do drobnych kradzieży w hotelach. Patrole milicyjne są bardzo częste, w dużych miastach są praktycznie na każdym większym skrzyżowaniu. Należy uważać na zatrzymywanie samochodów przez funkcjonariuszy milicji drogowej (GAI) w miejscach o dużym natężeniu ruchu (skręty, ronda itp.).
Warto wiedzieć
• Patrole milicyjne są bardzo częste. W dużych miastach są praktycznie na każdym większym skrzyżowaniu. Należy uważać na zatrzymywanie samochodów przez funkcjonariuszy milicji drogowej (GAI) w miejscach o dużym natężeniu ruchu.
• Mimo, że paliwo na Białorusi jest tańsze niż w Polsce, należy liczyć się ze sporadycznymi trudnościami z zatankowaniem paliwa (duże odległości między stacjami paliwowymi). Dlatego lepiej zatankować samochód do pełna jeszcze przed wjazdem na Białoruś.
• Posiadanie gotówki jest niezbędne, bankomaty są wyłącznie w dużych miastach.
• Autobusy i pociągi na Białorusi są bardzo tanie, ale podróż nimi trwa zwykle (zwłaszcza na liniach lokalnych) bardzo długo.
• Raczej niewskazane jest kupowanie mięsa, mleka, nabiału i ryb w małych sklepach państwowych, na małych targowiskach i z przypadkowych źródeł, gdzie zasady higieny są słabo przestrzegane. W małych miejscowościach mogą występować problemy z zaopatrzeniem w artykuły spożywcze i środki higieny, w miastach – w niektóre warzywa. Sieć handlowa jest dość słabo rozwinięta, poza Mińskiem, gdzie jest kilka hipermarketów. Na południu kraju należy unikać spożywania miejscowej żywności ze względu na możliwość zagrożenia radioaktywnością.
Cło, wizy, paszport
Od 1 października 2003 r. między Polską a Białorusią wprowadzono ruch wizowy na nowych zasadach. Wizę białoruską można uzyskać w konsulatach białoruskich w Warszawie, Gdańsku, Białymstoku i Białej Podlaskiej (nie ma możliwości uzyskania wizy na granicy). Od 1 maja 2004 r. jednokrotna wiza kosztuje 6 USD, dwukrotna – 11 USD, trzykrotna – 16 USD, wielokrotna – 30 USD. Podstawowe dokumenty niezbędne do otrzymania wizy to: paszport, fotografia, wypełniony wniosek. Konsul może zażądać również potwierdzenia dokonania rezerwacji hotelu lub potwierdzenia wykupienia usługi turystycznej, np. wycieczki. Osobom do 16. roku życia i powyżej 65 lat, a także inwalidom i osobom im towarzyszącym w przypadkach szczególnych (śmierć członka rodziny, choroba itp.) przysługuje wiza bezpłatna, którą uzyskuje się po złożeniu wymienionych dokumentów. Za otrzymanie wizy w trybie przyspieszonym (w ciągu jednego dnia) pobierana jest dodatkowa opłata (decyzją konsula). Członkowie rodzin obywateli białoruskich otrzymują wizę o 50 proc. tańszą. Nie ma obowiązku okazania biletu powrotnego ani określonej kwoty pieniędzy na pobyt, choć nie można wykluczyć, że w szczególnych przypadkach służby graniczne mogą tego zażądać. Uwaga: Z dniem 1 listopada 2005 r. władze białoruskie wprowadziły wobec obywateli RP wjeżdżających na terytorium Białorusi obowiązek posiadania polisy ubezpieczenia medycznego. Zgodnie z informacją Ambasady Republiki Białoruś od 1 grudnia 2005 r. obywatele polscy składający w urzędach konsularnych Republiki Białoruś w Polsce wniosek o wydanie wizy wjazdowej mają obowiązek przedstawić polisę ubezpieczenia medycznego, honorowaną na terytorium Białorusi:
• obywatele RP aplikujący o wizę jednokrotną powinni przedłożyć polisę ubezpieczeniową, której termin powinien być zgodny z terminem ważności wizy (można kupić polisę ubezpieczenia medycznego na polsko-białoruskim przejściu granicznym);
• obywatele RP aplikujący o wizy wielokrotne powinni przedstawić polisę ubezpieczeniową ważną na pierwszy planowany okres pobytu;
• obywatele RP mający ważne wizy białoruskie mogą wykupić polisy ubezpieczeniowe w punktach sprzedaży polis ubezpieczeniowych na terytorium Polski lub na przejściach granicznych na granicy polsko-białoruskiej; ta sama zasada dotyczy tranzytu samochodowego przez terytorium Białorusi;
• obywatele RP, którzy przebywają już na terytorium Białorusi, mogą wykupić polisy ubezpieczeniowe u ubezpieczycieli białoruskich na miejscu.
Polisy ubezpieczenia medycznego honorowane na Białorusi można kupić w Polsce w firmach ubezpieczeniowych upoważnionych przez władze białoruskie do ich sprzedaży i na polsko-białoruskich przejściach granicznych – po stronie białoruskiej. Kontrola posiadania przez obywateli RP ubezpieczenia medycznego odbywa się przy wjeździe na terytorium Białorusi, na przejściach granicznych, podczas rejestracji w hotelach i urzędach meldunkowych (OWIR). Szczegółowych informacji w sprawie sieci punktów sprzedaży polis ubezpieczenia medycznego oraz ich cen udzielają urzędy konsularne Republiki Białoruś w Polsce. Uwaga: 5 lutego 2006 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy dotyczące pobytu cudzoziemców na Białorusi i tranzytu przez jej terytorium. Cudzoziemcy przyjeżdżający na krócej niż miesiąc muszą mieć przy sobie równowartość minimum 14 USD na każdy dzień pobytu. Mieszkać mają prawo wyłącznie tam, gdzie zostali zameldowani (meldunku należy dokonać na milicji w ciągu pierwszych trzech dni pobytu). Na przejazd tranzytem przez terytorium Białorusi obywatele polscy mają dwie doby, licząc od daty wjazdu, w ramach ważności wizy kraju docelowego. Na każdy dzień tranzytu muszą mieć równowartość 68 USD. Mogą się poruszać wyłącznie po trasach międzynarodowych. Nowe przepisy zakładają, że białoruskie władze mogą odmówić cudzoziemcowi wjazdu na terytorium Białorusi.
Przepisy celne zezwalają na wwóz waluty w dowolnej kwocie. Należy ją zgłosić, wypełniając deklarację celną przy wjeździe. Zgodnie z przepisami można wwieźć i wywieźć z Białorusi walutę wymienialną w kwocie do 3000 USD (lub jej równowartość) w gotówce bez wypełniania deklaracji celnej, a kwoty od 3000 do 10 000 USD – wyłącznie na podstawie deklaracji celnej. W przypadku wywozu z Białorusi kwoty przekraczającej 10 000 USD należy mieć stosowne zezwolenie (np. deklarację celną lub dokument bankowy zezwalający na wywóz waluty). Nie jest wymagane zaświadczenie z banku o pochodzeniu waluty przewyższającej sumę, którą zadeklarowano przy wjeździe, jednak cudzoziemiec ma obowiązek pisemnego zgłoszenia w deklaracji wszystkich wywożonych środków płatniczych przekraczających 3000 USD. Niezależnie od przepisów zalecane jest jednak wpisywanie do deklaracji wszystkich wwożonych i wywożonych środków, gdyż zdarzają się przypadki odmiennej interpretacji tych przepisów przez służby celne. Na Białoruś można bezcłowo wwozić przedmioty osobistego użytku o wartości do 1000 EUR i o wadze do 50 kg, a także 1 karton papierosów (200 szt.), 1 l alkoholu (wino lub wódka) oraz 1 l piwa. Osoby wjeżdżające samochodem osobowym powinny dopełnić na granicy procedury czasowego bezcłowego wwozu środka komunikacji. Na podstawie wydanego tam zezwolenia samochód może znajdować się na Białorusi do 90 dni. Brak ważnego zaświadczenia o bezcłowym wwozie pojazdu lub przekroczenie terminu ważności zaświadczenia może grozić nawet konfiskatą samochodu w trybie administracyjnym (przy okazji rutynowej kontroli lub w drodze powrotnej na granicy). Procedura bezcłowego wwozu dotyczy wszystkich obcokrajowców (z wyjątkiem tranzytu). Użyczenie osobie trzeciej samochodu wwiezionego na obszar celny Białorusi na podstawie procedury celnej czasowego wwozu może odbyć się wyłącznie za zgodą urzędu celnego wystawiającego ww. zaświadczenie; w przeciwnym razie – najczęściej podczas wyjazdu z Białorusi – może dojść do konfiskaty samochodu. Osoba kierująca pojazdem nie będącym jej własnością powinna mieć notarialną umowę użyczenia środka transportu na terytorium Białorusi. Jeżeli jednak przejazd takim samochodem ma charakter tranzytu do Federacji Rosyjskiej, w kasie urzędu celnego należy dokonać opłaty gwarancyjnej w wysokości 1500 EUR za pojazdy 3letnie i nowsze lub 500 EUR (o pojemności silnika do 2500 cm) i 1500 EUR (o pojemności powyżej 2500 cm) za pojazdy starsze. W przypadku podróży samochodem należy liczyć się także z opłatą tranzytową w wysokości ok. 25 USD przy przekraczaniu granicy innym przejściem niż to, którym nastąpił wjazd na Białoruś. Przy wyjeździe z Białorusi pobierana jest opłata w wysokości ok. 3 USD; w przypadku przejazdu tranzytowego opłata wynosi ok. 1 USD (dotyczy to wyłącznie przypadków, kiedy wyjazd z Białorusi następuje przez polsko-białoruskie przejście graniczne w Brześciu lub przez którekolwiek z przejść granicznych między Białorusią a Ukrainą; w pozostałych przypadkach opłata wynosi również 3 USD). Przy wjeździe i wyjeździe z Białorusi może być także pobierana dodatkowa opłata ekologiczna w wysokości ok. 4 USD. Powyższych opłat dokonuje się w filiach banków na przejściach granicznych lub w innych wyznaczonych do tego celu punktach. Pokwitowanie opłaty należy zachować w celu okazania go funkcjonariuszom białoruskiej straży granicznej.
Meldunek
W ciągu 3 dni po przekroczeniu granicy należy zameldować się w urzędzie meldunkowym (OWIR) właściwym dla miejsca pobytu. Niedopełnienie tego obowiązku grozi grzywną. W hotelu zameldowanie odbywa się na miejscu.
Komunikacja
Nie ma ograniczeń poza niewielką zamkniętą strefą na południu, najsilniej skażoną w wyniku awarii czarnobylskiej. Przebywanie w strefie nadgranicznej wymaga zezwolenia wydanego przez MSW.
Informacje dla kierowców
Międzynarodowe prawo jazdy nie jest wymagane, natomiast bardzo skrupulatnie milicja kontroluje posiadanie przez polskich kierowców obowiązkowego wyposażenia samochodu (apteczka, trójkąt ostrzegawczy, koło zapasowe), nalepki PL, ważnego przeglądu technicznego oraz ubezpieczenia (tzw. zielonej karty). W razie stwierdzenia uchybień i nieprzestrzegania zasad ruchu drogowego wymierzane są kary do kilkudziesięciu USD. Kierowcy podróżujący głównymi drogami powinni uwzględniać częste radarowe kontrole prędkości. Na głównej autostradzie tranzytowej M1 Brześć– Mińsk–Moskwa obowiązuje ograniczenie do 100–120 km/godz. (dopuszczalna różnica prędkości w stosunku do wskazań znaków wynosi 10 km/godz.). Na tej autostradzie przejazd jest płatny (4 punkty pobierania opłat) i łącznie wynosi 6 USD za samochód osobowy dwuosiowy o wysokości do 2,10 m na odcinku od Brześcia do granicy białorusko-rosyjskiej. Należy liczyć się ze sporadycznymi trudnościami z zatankowaniem paliwa (duże odległości między stacjami paliwowymi), dlatego – zwłaszcza wieczorem – lepiej jest przed granicą, jeszcze w Polsce, zatankować samochód do pełna, mimo że paliwo jest na Białorusi tańsze (np. benzyna 95 kosztuje ok. 0,7 USD za litr). Benzynę 98 można kupić na bardzo nielicznych stacjach (cena ok. 0,8 USD). W nowoczesnych stacjach benzynowych w większych miastach i przy głównych trasach za paliwo można płacić w walucie miejscowej, w dolarach lub w euro. W małych miejscowościach płaci się tylko w rublach białoruskich. Główne drogi są szerokie, dobrze utrzymane i oznakowane, z wyjątkiem pobocza, które nocą jest słabo widoczne. Ruch jest niewielki. Należy jednak zachować ostrożność, gdyż bardzo często się zdarza, że po autostradzie poruszają się piesi i zwierzęta domowe lub leżą na niej porzucone duże przedmioty. W nocy największym zagrożeniem są nie oświetlone pojazdy stojące na pasach ruchu. Miejscowi kierowcy, choć z reguły nie jeżdżą szybko, są dość niefrasobliwi: normą jest wolna jazda szybkim pasem ruchu, nieużywanie świateł (nawet po zmroku) i kierunkowskazów, gwałtowne skręcanie z niewłaściwego pasa lub wymuszanie pierwszeństwa przejazdu. Obowiązek jazdy z włączonymi światłami w ciągu dnia w sezonie jesienno-zimowym został na Białorusi zniesiony, co wymaga zachowania wzmożonej ostrożności.
Zdolności płatnicze
W zasadzie jedynym środkiem płatniczym jest miejscowa waluta; czasem można natrafić na ceny w tzw. jednostkach umownych (usłownyje jedinicy, czyli u.e. – równowartość jednego dolara). Pieniądze można wymienić w bankach czynnych z reguły do godz. 17.00 (często należy okazać paszport) lub w kantorach. W dużych miastach sieć kantorów jest dość dobrze rozwinięta, prowizja z reguły nie jest pobierana (w Grodnie, Brześciu i Mińsku można sprzedać lub kupić polskie złote). W mniejszych miejscowościach kantorów praktycznie nie ma. Zabroniona, choć niekiedy praktykowana, jest czarnorynkowa wymiana waluty. Przygodna wymiana pieniędzy może być potraktowana jako niezgodna z prawem i skończyć się zatrzymaniem oraz grzywną.
Kultura
Nie ma żadnych specyficznych norm zwyczajowych, których nieprzestrzeganie mogłoby doprowadzić do sytuacji konfliktowej. Białorusini zazwyczaj odnoszą się do Polaków ciepło i życzliwie, szczególnie w zachodniej i północnej części kraju, gdzie mieszka polska mniejszość. Ponadto wielu Białorusinów posługuje się łamaną polszczyzną, co ułatwia kontakt. Porozumiewanie się na co dzień po angielsku, nawet w dużych miastach, jest raczej niemożliwe.
Zalecane szczepienia, higiena
Nie są wymagane szczepienia ochronne. Zagrożenie chorobami zakaźnymi, np. błonicą (zwłaszcza latem), grypą (w zimie) i chorobami wenerycznymi jest dość duże. Latem i jesienią w lasach należy uważać na kleszcze roznoszące wirusowe choroby. Obywatele Polski są leczeni na Białorusi odpłatnie. Doba w szpitalu kosztuje równowartość ok. 20 USD, jednak w razie leczenia specjalistycznego cena może być wyższa. Poziom opieki szpitalnej i warunki leczenia są znacznie niższe niż w Polsce, mogą też występować problemy z dostępnością specjalistycznych lekarstw. Korzystając z usług przychodni lekarskiej lub zabiegów dentystycznych, należy wybierać prywatne placówki, które dysponują znacznie lepszym sprzętem specjalistycznym. W aptekach podstawowe leki można kupić bez recepty.
Średnia roczna i miesięczna temperatura powietrza
| Rok | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII | |
| Brześć | 7,6° | -2,8° | -2,2° | 2,2° | 7,6° | 13,8° | 16,5° | 17,6° | 17,6° | 13,2° | 8,2° | 2,7° | -1,1° |
| Mińsk | 6° | -5,5° | -4,9° | 0° | 6° | 12,7° | 15,4° | 17° | 16,5° | 11,6° | 6° | 0,5° | -3,3° |
Klimat Białorusi
Białoruś połozona jest w strefie klimatu umiarkowanego o cechach kontynetalnych.
Średnia miesięczna temperatura powietrza wynosi odpowiednio:
– styczeń -4°C – przy grnicy z Polską
– styczeń -5°C – Mińsk
– styczeń -8°C – północny – wschód
– lipiec 19°C – Mińsk
– lipiec 17°C – zachód
Średnia roczna suma opadów atmosferycznych waha się od 560 do 660 mm, większość opadów notowana jest latem.
Kuchnia Białoruska
Kuchnia białoruska jest kuchnią specyficzną, królują w niej potrawy wysoko kaloryczne oraz ziemniaki stanowiące dodatek do dań, a okraszone słoniną i polane kwaśnym mlekiem stanowią samodzielne danie. Ziemniaki wykorzystywane są do potraw takich jak placki ziemniaczane (tzw. oładki podawane z sosem grzybowym lub faszerowane mięsem), babek czy też pierogów. Inną potrawa, do której ziemniaki są niezbędne to zrazy ziemniaczane faszerowane różnymi rodzajami mięsa. Również warzywa takie jak marchew, kapusta, pietruszka, seler, buraki, cebula, ogórki oraz pomidory są często wykorzystywane w tej kuchni, w tak zwanych daniach jednogarnkowych (np. grzyby, mięso, warzywa). W kuchni tej ogromną rolę odgrywają zupy, które są gotowane na wywarze mięsnym. Są one bardzo kaloryczne oraz smaczne. Do najpopularniejszych zup należy na pewno zaliczyć barszcze, kapuśniaki, zupy rybne, ziemniaczane oraz chłodniki. Na specjalne uznanie zasługują zupy gotowane na tak zwanym zakwasie chlebowym (powstaje on z czerstwego chleba żytniego, jęczmienia oraz miodu i wody) oraz zupy mleczne. Dodatkami do zup są przede wszystkim uszka, byliny (pieczone lub gotowane) oraz zacierka.
W kuchni białoruskiej występują również dania z mięs – do najchętniej wykorzystywanych należy wieprzowina, wołowina, drób oraz mięso ryb. Mięsa podaje się najczęściej duszone na wolnym ogniu w malutkich kawałeczkach, z przeróżnymi warzywami I z dodatkiem koncentratu pomidorowego. Białorusini uwielbiają potrawy nadziewane. Jedną z najciekawszych potraw tego typu jest mielona wieprzowina faszerowana słoniną, kiełbasą oraz ziemniakami.
Kuchnia białoruska jest właściwie taka sama na terenie całego kraju. Na zachodzie, przy granicy z Polską (Grodno, Brześć) widać wyraźne akcenty kuchni staropolskiej. W centrum (Mińsk) i na wschodzie (Mohiłów) króluje tradycyjna kuchnia białoruska, a na północy (Witebsk) dają się odczuć wpływy kulinarne Rosji I Litwy.
Warto również zwrócić uwagę na białoruskie desery. Należą do nich na pewno pieróg z ciasta drożdżowego ze śliwkami, powidłami lub jabłkami oraz kułaga (powstaje z gotowanego na wolnym ogniu ciasta ze sfermentowanej mąki gryczanej i suszu owocowego).
Kod telefoniczny
Kod telefoniczny +375
Elektryczność
Elektryczność: 220V / 50 Hz
Placówki dyplomatyczne
Ambasada Republiki Białoruś
ul. Wiertnicza 58, 02-952 Warszawa
tel. 742 09 90, 842 52 02
tel./fax 742 09 80
e-mail: poland@belembassy.org
Internet: www.belembassy.org/poland
Wydział Konsularny
ul. Wiertnicza 58, 02-952 Warszawa
tel. 742 07 10
fax 842 43 41
Ambasada RP
220034 Mińsk, ul. Rumiancewa 6
tel. (00375-17) 288-21-14, 288-23-13,
fax. 236-49-92, 233-97-50
www.embassypoland.nsys.by
e-mail:ambminsk@nsys.by
Wydział Konsularny Ambasady RP w Mińsku
220002 Mińsk, ul. Kropotkina 91A
tel. (00375-17) 284-99-80, 284-99-81
fax. 289-32-55
e-mail: konsulminsk@nsys.by
Wydział Ekonomiczno-Handlowy Ambasady RP w Mińsku
220030 Mińsk, ul. Wołodarskiego 6
tel. (00375-17) 222-48-19, 220-42-62, 220-27-72
fax. (00375-17) 220-49-74
e-mail: weh@nsys.by
Konsulat Generalny RP w Grodnie
230023 Grodno, ul. Budionnego 48A
tel. (00375-152) 75-15-95, 75-15-90
fax. 75-15-87
e-mail: kgrpgrodno@nsys.by
www: www.kgrpgrodno.nsys.by
Konsulat Generalny RP w Brześciu 224016 Brześć, ul. Kujbyszewa 34 tel. (00375-162) 27-00-00, 22-20-71, 23-32-02 fax. (00375-162) 20-38-29
Booking.com
